Қазақстан Еуразия кеңістігіндегі жетекші білім беру орталықтарының бірі ретінде өз позицияларын қарқынды түрде күшейтіп келеді. 2025 оқу жылында еліміздің жоғары оқу орындарында 88 мемлекеттен келген 35 075 шетелдік студент білім алып жатыр, деп хабарлайды inbusiness.kz сайты.
Шетелдік студенттер санының өткен жылмен салыстырғанда 11%-ға өсуі Қазақстанның сапалы білім беру бағдарламаларын, халықаралық академиялық орта мен кәсіби дамуға кең мүмкіндіктер ұсынатын толыққанды білім беру орталығын қалыптастыру кезеңінде екенін айқын көрсетеді.
Шетелдік студенттердің құрылымы білім алушылар географиясының айтарлықтай кеңейгенін байқатады. Көш бастап тұрған мемлекеттер:
- Үндістан – 9 959;
- Түрікменстан – 9 089;
- Өзбекстан – 4 136;
- Қытай – 3 367;
- Ресей – 2 426.
Оңтүстік Азия, Орталық Азия және Қытайдан келетін студенттердің жоғары үлесі Қазақстанның медицина, инженерия, IT және әлеуметтік-экономикалық бағыттар бойынша бәсекелі білім беру бағдарламаларына сұраныс артқанын көрсетеді.
Шетелдік талапкерлер үшін негізгі артықшылықтар:
- өңірдің бірқатар мемлекетімен салыстырғанда қолжетімді оқу ақысы;
- қазақстандық жоғары оқу орындарының дипломдарының танылуы және халықаралық серіктестіктер;
- инфрақұрылымның жақсаруы және практикалық дайындыққа басымдық берілуі.
Алматы, Астана және Шымкент шетелдік студенттерді тартудың үш негізгі орталығы болып қалыптасты:
- Алматы – 18 195 студент;
- Астана – 4 292;
- Шымкент – 3 645.
Алматыда ұлттық университеттерді, медициналық жоғары оқу орындарын және жеке білім беру ұйымдарын қамтитын Орталық Азиядағы ең ірі білім беру кластері қалыптасқан. Астана ғылыми-зерттеу орталықтарының дамуы және халықаралық білім беру бастамалары арқылы зияткерлік орталық ретіндегі орнын күшейтіп жатыр. Шымкент еліміздің оңтүстігіндегі индустриялық-білім беру тірегіне айналып келеді.
Осы үш орталықтың жиынтығы Қазақстанның Ташкент, Бішкек және Баку қалаларымен өңірлік көшбасшылық үшін бәсекелесе алатынын көрсетеді.
Ұлттық университеттер шетелдік студенттерді тартуда стратегиялық драйверге айналды. Шетелдік студенттер саны бойынша үздік 5 ЖОО:
1. Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ – 4 497;
2. С.Асфендияров атындағы ҚазҰМУ – 2 687;
3. Л.Гумилев атындағы ЕҰУ – 2 483;
4. Қ.Сәтбаев атындағы ҚазҰТЗУ – 1 759;
5. М.Әуезов атындағы ОҚМУ – 1 730.
Шетелдік студенттердің ұлттық университеттерде шоғырлануы білім беру бағдарламаларының сапасына деген сенімнің артуын, ғылыми инфрақұрылымның нығаюын, жаңа даярлық бағыттарының дамуын, сондай-ақ халықаралық серіктестіктер мен бірлескен ғылыми жобалардың кеңеюін айғақтайды.
Білім беру бағыттары бойынша сұраныстың негізгі векторлары:
- Денсаулық сақтау және медицина – 12 950;
- Педагогика – 5 943;
- Бизнес және құқық – 4 539;
- Инженерия – 3 374;
- Ақпараттық технологиялар – 2 141.
Бұл құрылым техникалық, медициналық және IT салаларына жаһандық сұраныстың артуын, сондай-ақ Қазақстанның Оңтүстік және Орталық Азия нарықтары үшін кадрлар даярлаудағы рөлін айқын көрсетеді. Жалпы алғанда Қазақстан білім беру қызметтерін экспорттау бойынша өңірлік көшбасшы ретіндегі позициясын сенімді түрде нығайтып келеді.
Соңғы жылдардағы жоғары білім беру реформалары – жетекші шетелдік университет филиалдарының ашылуы, ғылыми кластерлердің дамуы, стандарттардың жаңартылуы және халықаралық академиялық желілердің кеңеюі – саланың экспорттық әлеуетін тұрақты арттыруға жағдай жасап келеді. Нақты деректер Қазақстанның Орталық Азиядағы ірі білім беру орталықтарының қатарында ғана емес, сонымен бірге өңірлік кадр даярлау үдерістеріне ықпал ететін өз білім беру хабын қалыптастырып келе жатқанын дәлелдейді.
Министрлік ашықтық, интернационалдандыру және жаһандық академиялық кеңістікке интеграция саясатын жалғастырады.
